چرا رژیم های لاغری معمولاً کارساز نیستند؟
4 سال پیش من یکی از بهترین تصمیم‌های زندگیم رو گرفتم. به عنوان هدیه سال نو به خودم قول دادم دیگه در مورد وزنم نگران نباشم و هیچ رژیم غذایی رو امتحان نکنم. همین‌جا بود که ادامه‌ی زندگی من به طور کلی تغییر کرد!! درواقع من یک تصمیم آگاهانه رو جایگزین یک تصمیم احساسی کردم. شاید عجیب به نظر برسه اما در ادامه به طور کامل توضیح می‌دهم که چگونه یک تغییر کوچک می‌تونه نتایج بزرگی خلق کنه.
بهترین رژیم لاغری دنیا، تضمینی و بدون بازگشت
همه‌ی ما در طول زندگی به دنبال بهترین رژیمی هستیم که ما رو در سریع‌ترین حالت ممکن به هدفمون برسونه. راهی که من انتخاب کردم این بود که نه خام گیاه خوار باشم نه گیاه خوار نه جانور خوار ؛ بلکه تنها یک فقره آگاه‌خوار شوم. در این رژیم تنها یک قانون وجود دارد؛ هر موقع گرسنه شدی غذا بخور!! در واقع من با این حرکت استراتژیک تونستم 2 کیلو بیش‌تر از سالم ترین رژیم غذایی که تا به حال گرفته بودم وزن کم کنم، یعنی چیزی حدود 4.5 کیلو گرم.
داستان از جایی شروع شد که من اولین رژیم غذایی‌ام رو در سن 13 سالگی گرفتم. البته الان که به عکس‌های اون زمان نگاه می کنم به خودم می گم تو نیازی به رژیم نداشتی بلکه به یک نفر نیاز داشتی که به وضع لباس پوشیدنت سر و سامان بده. اما اون زمان چیزی که مثل مته هر روز در ذهن من فرو می‌رفت، کاهش وزن بود؛ به خاطر همین سعی می‌کردم با امتحان انواع مختلف رژیم صدای اون مته رو تا حدودی خاموش کنم. اما در یک پروسه‌ی تکراری همیشه بعد از اینکه یه مدت همه چیز خوب پیش می‌رفت، برمی‌گشتم سر خونه‌ی اول، یعنی همون وزن قبلی!!
امروزه 3 دهه تجربه، می‌تونم به راحتی ادعا کنم که هیچ رژیم لاغری‌ای در دنیا وجود ندارد که من امتحان نکرده باشم. اون زمان برای من مهم نبود که چه رژیمی می‌گیرم مهم این بود که بقیه بدونند من برای گرفتن رژیم تلاش می‌کنم!! اما اتفاق تکراری که همیشه بعد از گرفتن رژیم اتفاق می‌افتاد کاملاً برای من قابل پیش بینی بود. برگشتن به همان وزن قبلی. که مطمئنم خیلی از شما این موضوع را با پوست و استخون‌تون تجربه کرده‌اید و در این موضوع باهم، هم‌درد هستیم.
بهترین روش کاهش وزن از دید یک متخصص مغز و اعصاب
به عنوان متخصص اعصاب همیشه برای خود من سوال بود که چرا رژیم گرفتن اینقدر سخت هست. برای من بدیهی بود که میزان وزن بستگی به 2 موضوع اساسی دارد: غذایی که می خورم و مقدار انرژی که می سوزانم. دو موضوعی که همه‌ی رژیم‌ها ادعا می‌کنند با استفاده از جدیدترین متدها، تغییر در میزان غذا، کالری مصرفی و میزان سوخت و ساز، انقلابی فراتر از انقلاب سال 57 در بدن شما به پا می‌کند و شما را در سه سوت لاغر می‌کند!!
اما چیزی که بیش‌تر مردم تشخیص نمی‌دهند این است که گرسنگی و مصرف انرژی با مغز کنترل می‌شود که اغلب اوقات به صورت اتوماتیک و بدون آگاهی شما کنترل می‌شود.
هیپوتالاموس بخشی از مغز است که وزن بدن را کنترل می‌کند. در این قسمت از مغز، بیش از دوجین پیام شیمیایی می‌گویند وزن‌تو ببر بالا و تقریباً به همون اندازه، در صف مقابل پیام‌هایی نعره‌زنان می‌گویند که فتیله‌ی وزن‌تو بکش پایین!! این پیام‌های شیمیایی یک مقدار اعصاب ندارند من از جانب خودم از شما عذر می‌خوام.
به عبارتی ما داخل مغزمون یک ترموستات وزنی داریم! که بدون وقفه کار می‌کنه و به سیگنال‌هایی که از بدن می‌گیره واکنش نشون میده تا میزان گرسنگی، فعالیت‌های بدن و متابولیسم را برای یک هدف والا تنظیم کنه. این هدف چیزی نیست جز ثابت نگه داشتن وزن در شرایط متغیر.
تا حالا یک ترموستات رو از نزدیک دیدید؟ فرض کنید یک ترموستات بسیار قدرتمند در منزل دارید که دما را 25 درجه ثابت نگه می داره. پدر یا همسر شما که اصولاً اعصاب نداره و تو این دما احساس گرما می‌کنه، کلافه میشه و بلند میشه پنجره های خونه رو به حالت پروانه‌ای باز می‌کنه به امید اینکه هوای خونه عوض بشه. دقیقاً هم در عرض 2 دقیقه ترموستات سیگنال میده که آقاجان دمای خونه اومده پایین، یه کاری بکنید، یا پنجره رو ببندید یا بخاری‌ها رو روشن کنید!!!
مغز ما هم دقیقاً مشابه همین کار رو انجام میده. ترموستات وزنی با ابزارهای بسیار قدرتمند به کاهش وزن واکنش نشون میده و تمام تلاششو می‌کنه تا وزن شما رو به اون رنجی که به عنوان وزن طبیعی فرض کرده برگردونه. کلاً مغز از این نظرات کاملاً دیکتاتور گونه برخورد می‌کنه. شاید برای همینه که وزن رهبر کره شمالی هیچ جوره کاهش پیدا نمی‌کنه!!
نکته‌ی مهمی که در پشت پرده مشکلات کاهش وزن وجود داره دقیقاً به همین ترموستات بر می‌گرده. وقتی شما وزن زیادی رو از دست می‌دین بدن‌تان چنان واکنشی نشان میده که انگار چند سال در سومالی دچار قحطی شده‌است برای همین به محض رسیدن به مواد غذایی شروع به ذخیره کردن می‌کنه.
چرا لاغر نمی‌شویم؟
تصور کنید اگر به محض اینکه اراده می‌کردیم مغزمون به ما می‌گفت تا جاییکه دوست داری وزن‌تو کم کن، منم کمکت کنم و با کل قوا برات جشن چربی سوزی راه می‌ندازم دنیا چه گلستونی می‌شد. اما متاسفانه واقعیت بی رحمانه‌تر از این حرفاست. در واقع فقط کافیه وزن از دست بدهی، اون موقع مغزت دوز گرسنگی را افزایش میده و به عضلات می گه انرژی که مفت نیست همین جوری می‌سوزونید فعلا تا می‌تونید انرژی ذخیره کنید و کمتر به تاراج بدین تا خبرتون کنم!!!
بر اساس گفته‌ی دکتر رودی لیبل از دانشکاه کلمبیا، هر بزرگواری که معادل 10 درصد از وزنش رو با رژیم یا هر اتفاق دیگری از دست میده، بعد از آن چون متابولیسم بدنش سرکوب میشه، انرژی کم‌تری می‌سوزونه. همان چیزی که زیاد شنیدیم یا تجربه کردیم که وزن استپ می‌کنه و از یه عددی پایین‌تر نمیاد. برای حل این مشکل اگر رژیم گرفتی و 10 درصد وزنت کم شد، به عنوان مثال به 70 کیلوگرم رسیدی ولی بازهم دوست داشتی کاهش وزن بیشتری داشته باشی؛ باید نسبت به فردی که همیشه 70 کیلوگرم بوده غذای کم‌تری بخوری!
این رفتار بدن اگر در دوران مزوزوئیک زندگی می‌کردیم منطقی بود اما در قرن 21 که تا دست‌تو از پنجره میاری بیرون یک همبرگر کف دستت میوفته زیاد مناسب نیست. اما حتماً می‌پرسید چرا در دوران مزوزوئیک این رفتار از بدن عزیزمان طبیعی بوده؟
چون تو اون زمان ممکن بود چند روز شکار خوب به گذرمون نخورده باشه و وضعیت بدن مثل صحرای کربلا باشه و اگر بدن نتونه انرژی را حفظ و نگه داری کنه عملاً به جمع شهدا می‌پیوستیم.
این مطلب برگفته از تدتاک بسیار جذاب خانم ساندار آمادت به عنوان یک متخصص علوم اعصاب هست من باشم یک بار دیگه این مقاله را با دقت بیشتری مطالعه می کنم.
مجله‌ی سلامتی دکتر زینو
در مجله سلامتی دکتر زینو نمی خواهیم مطالب خشک کتابی برای شما منتشر کنیم بلکه دوست داریم معتبرترین و به روزترین مطالب علمی را به صورت داستان و در قالب طنز به شما منتقل کنیم تا شاید کمکی به سبک زندگی شما کرده باشیم. چون وقتی شما به سمت بهتر شدن و سلامتی تغییر کنید ما از خوشحالی پرواز می کنیم. پس اگر به دنبال راه‌کارهای بیش‌تر برای کاهش وزن و داشتن یک زندگی سالم می‌گردید تنها کافی است لینک آب رنگ را لمس کنید.
