زردچوبه و 10 خاصیت درمانی که از خواندن آن متعجب می‌شوید
بخش عمده‌ا‌ی از رنگ و لعابِ زرد و طلایی جذاب موجود در غذاهایی که هر روز در آشپزخانه می‌پزیم بخاطر وجود یک ماده‌ی نام آشنا به اسم زردچوبه است.
به زردچوبه، زعفران هندی هم گفته می‌شود؛ که نشان دهنده ارزش بالای این ادویه در هندوستان است. اما زردچوبه برای هندی‌ها چیزی فراتر از یک ادویه است. این پودر معطر و رنگی علاوه بر اینکه پای ثابت غذاهای هندی است، در مراسمات و طب سنتی آن‌ها هم حضور فعال دارد.
یکی از دوستان دوران دانشجویی من که مدتی در هند زندگی کرده بود، تعریف می‌کرد که یکی از رسوم بسیار جالب در روز عروسی، ریختن زردچوبه بر سر عروس و داماد است که معتقدند باعث پاکی و خوشبختی آن‌ها می‌شود؛ به نوعی مثل ما که بر سر عروس و داماد نُقل می‌ریزیم.
همچنین رسم دارند در ورودی خانه‌های جدید، خمیری از زردچوبه و آب بریزند تا برای اهل آن خانه برکت و رفاه بیاورد.
اما بجز این باورها، زردچوبه اثرات اثبات شده زیادی دارد که در ادامه‌ی مطلب به 10 مورد از آن‌ها می‌پردازیم.
پشت این همه خاصیت زردچوبه، چه ماده‌ای قرار دارد؟
زردچوبه ریشه گیاهی است که در هند و آمریکای مرکزی رشد می‌کند و از نظر شکل ظاهری بسیار شبیه ریشه‌ی زنجبیل است. این ریشه به 3 فرمِ تازه، پودر شده و کپسول، روزانه توسط میلیون‌ها نفر در سراسر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خواص درمانی زردچوبه، به دلیل وجود دسته‌ای از مواد به نام کورکومینوئید است که مهم ترینِ آن، کورکومین است. کورکومین عامل اصلی رنگ زرد این ادویه‌ی خوش بَر و رو هم هست.
اما میزان کروکومین در زردچوبه خیلی زیاد نیست و تنها 3 درصد از وزن پودر را به خود اختصاص می‌دهد. یعنی 1 گرم کورکومین در 33 گرم زردچوبه یافت می‌شود.
حالا چرا 1 گرم کورکومین را گفتیم؟ چون اکثر مطالعات، خواص زردچوبه را با مصرف حداقل 1 گرم کورکومین در روز بررسی کرده‌اند. از آنجایی که قاعدتاً خود هندی‌ها هم 33 گرم زردچوبه در طول روز به عنوان ادویه مصرف نمی‌کنند و از طرف دیگر جذب زردچوبه از دستگاه گوارش بسیار پائین است؛ برای دریافت 1 گرم کورکومین باید دست به دامن روش‌های کمکی شویم.
یکی از این راه‌ها استفاده همزمان از فلفل سیاه به همراه زردچوبه است که جذب آن را تا 20 برابر افزایش می‌دهد.
اما بریم ببینیم این ادویه بجز رنگ و لعاب زیبا چه خواصی دارد که انقدر دل همه را برده است.
1) ضد التهابی از دل طبیعت
وجود التهاب در بدن نشانه‌ی یکی از موهبت‌های الهی است! با یک مثال اهمیت آن را بهتر متوجه می‌شوید.
وقتی دست ما زخم می‌شود، بلافاصله ملتهب و قرمز می‌شود. این قرمز شدن نشانه‌ی وجود نیروهای پشتیبانی برای محافظت از بدن در برابر عوامل بیگانه و کمک به ترمیم زخم است. بدون وجود التهاب، یه زخم ساده در دست، به راحتی می‌توانست باعث عفونت و حتی مرگ ما شود.
اما التهاب همیشه هم خوب نیست و زمان حضور همین موهبت الهی (التهاب) اگر در بدن طولانی شود، می‌تواند دردسرساز شود.
دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که وجود التهاب‌های خفیف در طولانی مدت، می‌تواند یکی از دلایل اصلی ابتلا به بیماری‌هایی مثل سرطان، مشکلات قلبی، دیابت، آلزایمر باشد.
همچنین بسیاری از بیماری‌ها مثل آرتریت صرفاً به دلیل التهاب ایجاد می‌شوند.
پس هر ماده‌ای که التهاب را کم کند می‌تواند از بروز این بیماری‌ها پیشگیری کند یا علائم‌شان را کاهش دهد.
کورکومین موجود در زردچوبه با مهار مولکول‌هایی که باعث التهاب می‌شوند، از نظر قدرت ضدالتهابی با بسیاری از داروهای ضد التهاب در یک رده قرار می‌گیرد اما عوارض آن دارو ها را ندارد.
2) زردچوبه؛ یک آنتی اکسیدان بسیار قوی
به طور طبیعی در بدن ما روزانه هزاران رادیکال آزاد ایجاد می‌شود و اگر تحت استرس و فشار (چه روحی و چه فیزیکی) باشیم، این مقدار بیشتر هم خواهد شد. دیگر خودتان با توجه به سبک زندگی و میزان استرسی که در طول یک روز عادی تجربه می‌کنید میزان رادیکال آزاد موجود در بدن‌تان را تصور کنید!!
رادیکال‌های آزاد نقش ترکش‌های خمپاره را در بدن ایفا می‌کنند؛ به هر سمتی برخورد کنند سلول‌های آنجا را تخریب می‌کنند و باعث بسیاری از بیماری‌ها و پیری زودرس مخصوصاً در پوست می‌شوند.
اما بدن ما هم بیکار نمی‌نشیند و در جواب رادیکال‌های آزاد، با آنتی اکسیدان‌ها مثل سپری از سلول‌ها محافظت می‌کنند.
کورکومین موجود در زردچوبه علاوه بر اینکه خودش یک منبع سرشار از آنتی اکسیدان است، مکانیسم‌های آنتی اکسیدانی بدن را هم تقویت می‌کند؛ یعنی با مصرف زردچوبه با دو گُردان مسلح به جنگ رادیکال‌های آزاد می‌رویم. قدرت آنتی اکسیدانی کورکومین تا حدی زیاد است که می‌تواند کبد را از آسیب سموم مختلف محافظت کند.
این یک خبر بسیار خوب برای افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن مثل دیابت است که به صورت طولانی مدت داروهایی که ممکن است برای کبد مضر باشند را مصرف می‌کنند.
3) مصرف زردچوبه و کاهش ابتلا به بیماری‌های قلبی
بیماری های قلبی حتی از تصادفات جاده‌ای عید نوروز و تعطیلات تابستانی هم بیشتر جان ایرانیان را می‌گیرد و صدر نشین جدول عوامل مرگ آفرین در ایران است!!
عوامل زیادی در ایجاد، پیشرفت و بدتر شدن بیماری‌های قلبی دخیل‌اند؛ کورکومین موجود در زردچوبه روی چند مورد آن از جمله بهبود عملکرد سلول‌های داخل عروق به نام اندوتلیوم موثر است.
سوالی که پیش می‌آید این است که بهبود عملکرد اندوتلیوم چه اهمیتی دارد؟
برای جواب به این سوال باید ببینیم اگر اندوتلیوم مشکل داشته باشد چه اتفاقی می‌افتد؟
- فشارخون کنترل نمی‌شود و ممکن است بالا برود
- خون می‌تواند داخل عروق لخته شود
- جلوی رسیدن خون به بخش‌های مختلف را می‌گیرد
- و در نهایت منجر به سکته و بسیاری مشکلات دیگر می‌شود
پس کورکومین با بهبود عملکرد اندوتلیوم عروق یکی از شاه‌راه‌های اصلی بیماری‌های قلبی را بهبود می‌بخشد؛ به طوری‌که برخی مطالعات نشون داده‌است مصرف زردچوبه می‌تواند در حد ورزش کردن یا مصرف یکی از داروهای بسیار معروف به نام آتورواستاتین موثر باشد.
زردچوبه علاوه بر این می‌تواند التهاب و استرس اکسیداتیو (زمانی که رادیکال‌های آزاد در بدن بیشتر از آنتی اکسیدان ها باشد) که نقش مهمی در بیماری‌های قلبی دارند را کم کند.
یکی از نگرانی‌هایی که در مورد عمل قلب باز وجود دارد احتمال وقوع سکته پس از عمل است، در یک بررسی خیلی جالب 121 نفر از افرادی که عمل قلب باز داشتند را به دو گروه تقسیم کردند. به یک دسته قرص الکی دادند و به دسته‌ی دوم چند روز قبل و بعد از عمل قرص حاوی کورکومین با دوز مشخص دادند. فکر می‌کنید نتیجه چه بود؟ کدام دسته عمل موفقیت‌آمیزتری داشتند؟
بله، افرادی که قرص کورکومین مصرف کرده بودند 65 درصد حمله‌ی قلبی کمتری نسبت به گروه دوم در بیمارستان تجربه کردند و این نتیجه‌ی بسیار امیدوار کننده‌ای است.
اگر مبتلا به بیماری های قلبی و عروقی هستید پیشنهاد میکنم مقاله‌ی 4 اصل تغذیه‌ای که بیماران قابی باید بدانند را حتماً مطالعه کنید.
4) زردچوبه؛ پیشگیری از سرطان و کمک به درمان آن
مطالعات نشان داده‌اند، کورکومین موجود در زردچوبه می‌تواند از شکل گیری سلول‌های سرطانی در مراحل اولیه و انتشار به نقاط مختلف (متاستاز) جلوگیری کند و بدون اینکه به سلول‌های سالم آسیبی وارد کند باعث مرگ سلول‌های سرطانی شود. یکی از مسیرهایی که تصور می‌شود زردچوبه از طریق آن با سرطان مبارزه می‌کند، خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است.
کورکومین که تاکنون در پیشگیری و درمان انواع سرطان‌ها مثل سرطان کولورکتال، پروستات، سینه، پانکراس و معده نتایج امیدوار کننده‌ای نشان داده است؛ شاید یک روز به عنوان درمان کمکی به بیماران سرطانی اضافه شود اما همچنان باید مطالعات بیش‌تری روی آن انجام شود.
توجه داشته باشید که اگر سرطان دارید حتماً به هنگام خوردن یا مصرف مکمل‌های کورکومین با پزشک خود مشورت کنید چون ممکن است اثرات شیمی درمانی را کاهش دهند.
5) درمان و کاهش علائم آرتریت (التهاب مفاصل) با مصرف زردچوبه
آرتریت به دسته‌ای از بیماری‌ها گفته می‌شود که منجر به التهاب، درد و سفتی مفاصل می‌شود. این بیماری می‌تواند همه‌ی افراد با هر جنس، سن و نژادی را درگیر کند.
آرتریت انواع مختلفی دارد، یکی از آن‌ها استئوآرتریت یا همان آرتروز است که در اثر استفاده‌ی بیش از حد از مفصل و سائیدگی غضروف‌ها رخ می‌دهد. نوع دیگر آرتریت روماتوئید است که نوعی بیماری خود ایمنی است و در اثر حمله‌ی سیستم ایمنی به مفاصل ایجاد می‌شود.
هدف از درمان آرتریت از هر نوعی، کاهش التهاب، درد و آسیب به مفاصل است.
کورکومین موجود در زردچوبه به علت خاصیت ضد التهابی که دارد یه گزینه‌ی مناسب در درمان طولانی مدت افراد مبتلا به استئوآرتریت است.
بسیاری از مطالعات نشان دادند که استفاده از کورکومین نه تنها می‌تواند علائم آرتریت را کاهش بدهد بلکه در بسیاری از موارد از داروهای ضد التهاب هم بهتر عمل کرده‌است و حتی مصرف موضعی آن هم می‌تواند تاحدودی درد را کاهش دهد.
6) تقویت عملکرد مغز
در گذشته های دور و گذشته‌های نه چندان دور مثلاً تا هم نیم قرن پیش! دانشمندان بر این باور بودند که سلول‌های عصبی مغز بعد از دوران کودکی هیچ تغییری نمی‌کنند. نه رشد می‌کنند و نه تکثیر می‌شوند. ولی الان تقریباً مطمئن هستند که اشتباه می‌کردند.
سلول‌های عصبی به دستور دسته‌ای از هورمون‌ها می‌توانند ارتباطات‌شان را گسترش دهند و حتی در بعضی از نقاط مغز تکثیر شوند.
مشاهده شده که مقدار این هورمون‌ها در اختلالات عصبی مثل افسردگی و آلزایمر کاهش میابند. پس احتمالاً ارتباطی بین میزان این هورمون‌ها و ابتلا به این بیماری‌ها وجود دارد.
مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که مصرف کورکومین می‌تواند سطح این هورمون‌ها را در مغز بالا ببرد. درست است که نیاز به مطالعات بیش‌تری در این زمینه است ولی اگر در مطالعات انسانی هم نتیجه مثبت باشد، می‌دانید به چه معناست؟
یعنی مصرف زردچوبه یا مکمل های آن می‌تواند بسیاری از بیماری‌های مغزی مثل زوال عقل را به تاخیر بیندازد یا حتی بهبود دهد.
حتی به خاطر افزایش ارتباط بین سلول‌های مغزی می‌توانیم انتظار تقویت حافظه و هوش را هم از این طلای زرد رنگ داشته باشیم.
7) زردچوبه می‌تواند منجر به پیشگیری و درمان آلزایمر شود
آلزایمر یکی از شایع‌ترین بیماری‌های عصبی در جهان شناخته می‌شود که می‌تواند به دمانس یا زوال عقل منجر شود.
اما متاسفانه تاکنون درمان قطعی برای آن شناخته نشده است؛ بنابراین جلوگیری از ابتلا یا کند کردن مراحل پیشروی آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
استرس اکسیداتیو و التهاب نقش مهمی در ایجاد بیماری آلزایمر بازی می‌کنند که کورکومین بر علیه هردو این‌ها عمل می‌کند. همچنین کورکومین به حذف پلاک‌های آمیلوئیدی که در ایجاد آلزایمر نقش دارند، کمک می‌کند.
اما اینکه کورکومین واقعاً تا چه میزان می‌تواند سرعت پیشرفت آلزایمر را کُند کنَد یا حتی در بهبود بیماری نقش داشته باشد، مسئله‌ای است که به مطالعات بیش‌تری نیاز دارد و هنوز به درستی مشخص نیست.
8) تاثیر فوق العاده زردچوبه در درمان افسردگی
برای اینکه شما هم علت استفاده از واژه‌ی "فوق العاده" را به درستی درک کنید، بیایید یکی از مطالعاتی که در این زمینه انجام گرفته را باهم بررسی کنیم:
60 فردی که افسرگی آن‌ها تشخیص داده شده بود به صورت کاملاً اتفاقی به 3 گروه 20 تایی تقسیم شدند. به گروه اول یکی از داروهای ضد افسردگی به نام فلوکستین داده شد، گروه دوم روزی 1 گرم کورکومین و گروه اخر به صورت همزمان از هر دو دارو با دز مشخص استفاده کردند.
بعد از 6 هفته، نتایج واقعاً "فوق العاده" بود. گروه اول و دوم به یک اندازه بهبود داشتند و گروه سوم بهترین نتیجه را گرفته بودند. این مطالعه که نشان می‌دهد کورکومین می‌تواند به اندازه‌ی داروهای ضد افسردگی موثر باشد انگیزه‌ی زیادی برای مطالعه‌ی بیشتر و ساخت داروهای جدید برای افسردگی در میان محققان ایجاد کرده است.
9) کمک به کنترل و بهبود کبد چرب
کبد چرب یکی از بیماری‌های بسیار شایع در دنیای امروز است که اگر کنترل و درمان نشود می‌تواند منجر به سرطان کبد و در نهایت مرگ شود.
استرس اکسیداتیو (افزایش رادیکال‌های آزاد در بدن) یکی از عوامل اصلی آسیب به کبد، ایجاد و پیشرفت کبد چرب است.
کورکومین علاوه بر خاصیت ضد التهاب و آنتی اکسیدانی که دارد، از طریق بسیاری از مکانیسم‌های پیچیده‌ی سلولی در مطالعات حیوانی توانسته هم در پیشگیری و هم درمان کبد چرب موثر باشد؛ به همین دلیل استفاده از زردچوبه در برنامه‌ی غذایی و همچنین به صورت مکمل در صورت تجویز پزشک برای کنترل کبد چرب توصیه می‌شود.
10) زیبایی و درخشندگی پوست با ماسک‌های زردچوبه
زردچوبه به علت خواص ضد التهاب، آنتی اکسیدان و آنتی باکتریال، یکی از ماسک‌های پرطرفدار صورت شناخته می‌شود؛ که به روشن شدن، کاهش قرمزی و التهاب، برطرف کردن جوش و جای جوش و نرمی و لطافت پوست کمک می‌کند. حتی به تازگی مطالعاتی در مورد تاثیر زردچوبه در بهبود پسوریازیس انجام شده که تاحدود زیادی امیدوار کننده بوده است.
استفاده از آب لیمو به همراه زردچوبه خواص ماسک زردچوبه را چند برابر می‌کند، برای اینکه بتوانید به راحتی و بدون نیاز به مواد خاصی در خانه این ماسک‌ها را تهیه کنید، روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.
نکته‌ی پایانی
زردچوبه و ماده‌ی اصلی آن به نام کورکومین خواص علمی اثبات شده‌ی زیادی مانند پیشگیری از بیماری‌های قلبی، آلزایمر و سرطان دارد و به دلیل خواص ضد التهاب و آنتی اکسیدانی می‌تواند علائم افسردگی و آرتریت را کاهش دهد.
یک نکته‌ی بسیار مهم در مورد زرچوبه و مکمل‌های آن، تداخل با برخی از داروها و حتی منع مصرف آن در برخی از بیماری‌ها مثل سنگ کیسه‌ی صفرا است. پس اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید یا بیماری خاصی دارید، حتماً قبل از مصرف آن با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
منبع: www.healthline.com
نویسنده: مینا روشنایی
