مصرف چه مکمل هایی در بارداری برای ضروری است؟ |سلامت مادر و کودک

بارداری یکی از هیجان انگیزترین و شیرین‌ترین دوران زندگی هر خانمی است؛ اما دغدغه‌ها و نگرانی‌های خاص خودش را هم دارد. یکی از این نگرانی‌ها مواد غذایی و مکمل‌هایی است که باید مصرف کنید.

ما دراین مقاله همه‌ی نکات کاربردی درمورد مکمل های این دوران را می‌گوییم، تا دیگر در این مورد نگرانی نداشته باشید و تنها به فکر انتخاب اسم تو راهیتان باشید.

چرا مصرف مکمل در دوران بارداری ضروری است؟

مصرف مواد مغذی مناسب در هر دوره‌ای از زندگی ضروری است اما این ضرورت در دوران بارداری به دلیل حضور یک موجود کوچولو در وجود شما دوچندان می‌شود. همچنین در دوران بارداری نیاز به مواد مغذی هم افزایش می‌دهد.

یادتان باشد همیشه اولویت ما رعایت رژیم غذایی مناسب و دریافت مواد مغذی از مواد غذا تازه و سالم است؛ اما مصرف برخی از مکمل‌ها در دوران بارداری حتی با وجود رژیم غذایی عالی، برای حفظ سلامت شما و فرزندتان ضروری است. علاوه بر این مکمل‌ها، برخی از خانم‌ها به دلایل زیر نیاز بیش‌تری به مصرف مکمل‌ها دارند:

• کمبود ویتامین یا مینرال‌ها:

  ممکن است در آزمایش خونی که برای چکاپ می‌دهید برخی از ویتامین‌ها یا مینرال‌های شما پایین تر از حد مجاز باشد، به همین دلیل باید با مصرف مکمل این کمبود را جبران کنید؛ زیرا می‌تواند برای جنین خطرناک باشد، به عنوان مثال کمبود فولات می‌تواند باعث نقص‌های مادرزادی در جنین شود.

• ویار حاملگی:

  تهوع و استفراغ یا بی میلی به غذاها می‌تواند با کاهش وزن و نرسیدن مواد مغذی موردنیاز به جنین شما همراه باشد.

• پیروی از رژیم غذایی خاص در دوران بارداری:

  خانم‌هایی که رژیم غذایی خاصی دارند مثلاً گیاهخوار هستند یا به برخی مواد غذایی آلرژی دارند، حتماً باید از مکمل‌های مناسب استقاده کنند.

• سیگار کشیدن:

  البته که کشیدن سیگار باید در دوران بارداری ترک شود؛ اما اگر جز افرادی هستید که همچنان به مصرف سیگار ادامه می‌دهید، بدانید که بیش‌تر در معرض کمبود مواد مغذی از جمله ویتامین سی و فولات هستید و باید پزشک‌تان را درجریان بگذارید.

• بارداری چند قلویی:

  مادرانی که چند قلو باردار هستند نیاز بیش‌تری به مواد غذایی دارند و معمولاً استفاده از مکمل برای تامین نیاز مادر و بچه‌ها ضروری است.

• رژیم غذایی نامناسب:

  خانم‌هایی که مقدار کمی غذا مصرف می‌کنند یا رژیم غذایی مناسبی ندارند باید با مصرف مکمل این کمبود را تاحدودی جبران کنند تا مشکلی برای خودشان و فرزندشان ایجاد نشود.

قرص پریناتال چیست؟

پریناتال یک مولتی ویتامین است که به صورت اختصاصی برای دوران بارداری ساخته شده و در مقایسه با مولتی ویتامین‌های عادی مقدار بیش‌تری از برخی مواد مغذی را دارد. در واقع شما با مصرف مکمل پریناتال دقیقاً همان مقدار مواد مغذی که در دوران بارداری نیاز دارید را دریافت می‌کنید.
مشاهدات نشان داده‌اند که مصرف این مکمل ریسک زایمان زودرس و مسمومیت بارداری (افزایش فشار خون در دوران بارداری) را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
به همین دلیل پزشکان معمولاً در همان ویزیت‌های اولیه مکمل پریناتال را برای شما تجویز می‌کنند و حتی توصیه می‌کنند که قبل از اقدام به بارداری روزی یک عدد مولتی ویتامین مصرف شود.

مصرف چه مواد مغذی در دوران بارداری ضروری است؟

همه ی مواد مغذی مهم هستند؛ اما 6 مورد زیر نقش اساسی در رشد و تکامل جنین شما دارند و حتماً باید مقدار کافی از این مواد به جنین برسد.

• فولات

فولات نوعی ویتامین ب است و برای رشد و تکامل جنین ضروری است.
اسید فولیک فرم غیر فعال فولات است که در مکمل های یافت می‌شود و در بدن به فولات فعال تبدیل می‌شود.
کمبود فولات مشکلات جدی زیادی را برای جنین ایجاد می‌کند از جمله نقص لوله‌ی عصبی و ناهنجاری‌های مادرزادی مثل شکاف کام و مشکلات قلبی؛ به همین دلیل اسید فولیک جز مکمل‌های ضروری دوران بارداری قرار گرفته است.
ایده‌آل ترین حالت مصرف این مکمل، روزانه 400 میکروگرم اسید فولیک از 1 تا 3 ماه قبل از بارداری تا هفته‌ی 12 ام بارداری است.
اما اگر بدون برنامه ریزی بارداری شدید، باید بلافاصله پس از تشخیص مصرف اسید فولیک را شروع کنید.
مصرف اسیدفولیک اسید برای جلوگیری از نقص لوله‌ی عصبی تنها قبل از بارداری و در چند هفته‌ی اول بارداری اهمیت دارد و پس از آن مصرف 600 میکروگرم در روز تنها برای رشد و تکامل جنین است.
برخی از خانم ها ریسک بیش‌تری برای تولد نوزاد با نقض لوله ی عصبی دارند و باید قبل از بارداری تا هفته‌ی 12 ام بارداری روزانه حدود 5 میلی گرم اسید فولیک دریافت کنند. شما در ریسک بیش‌تری هستید اگر:

• خودتان یا همسرتان نقص لوله‌ی عصبی دارید.
• در خانواده‌ی شما سابقه‌ی نقص لوله‌ی عصبی وجود دارد.
• اگر فرزندی دارید که با نقص لوله‌ی عصبی به دنیا آمده است.
• مبتلا به دیابت هستید.
• داروهای ضد صرع مصرف می‌کنید.
•  مبتلا به ایدز هستید و داروهای ضدویروس مصرف می‌کنید.

اگر یکی از شرایط بالا را دارید حتماً با پزشک خود در میان بگذارید تا دوز بیش‌تری از اسید فولیک را برای شما تجویز کند و در صورت نیاز تست‌های غربالگری مناسب دوران بارداری را برای شما انجام دهند.

• آهن

مصرف مقدار کافی آهن برای انتقال اکسیژن، رشد و تکامل جنین لازم است.
در دوران بارداری نیاز شما به آهن 2 برابر یک فرد عادی است و اگر این مقدار را دریافت نکنید مشکلات زیر را برای خود و فرزندتان ایجاد می‌کنید‌:

•  افزایش احتمال ابتلا به عفونت
•  آنمی (کمبود آهن)
•  خسته و بی حوصلگی
• زایمان زوردس و تولد نوزاد قبل از هفته 37
• وزن کم نوزاد به هنگام تولد

به دلایل بالا توصیه می‌شود در دوران بارداری مخصوصاً از پایان ماه چهارم بارداری تا 3 ماه پس از زایمان روزی 1 عدد قرص آهن مصرف شود.
در این دوران شما به 27 میلی‌گرم آهن در روز نیاز دارید. اکثر مکمل‌های پریناتال حاوی این مقدار آهن هستند؛ اما اگر کم خونی دارید این مقدار افزایش می‌یابد و زیر نظر پزشکتان باید مکمل مناسب را مصرف کنید.

نکات مصرف مکمل آهن در دوران بارداری:

• مصرف مکمل آهن ممکن است عوارضی مانند تهوع، اسهال یا یبوست و دل درد به همراه داشته باشد؛ پس اگر دچار این عوارض شدید، برای کاهش این علائم کافی است قرص آهن را بعد از غذا میل کنید.

• یادتان باشد با مشاهده‌ی این عوارض به هیچ عنوان مصرف قرص آهن را قطع نکنید؛ چون این علائم بعد از چند روز برطرف می‌شود اما مشکلات ناشی از عدم مصرف آهن در بارداری ممکن است هیچ‌گاه جبران نشود.

•  بهترین زمان مصرف مکمل آهن شب‌ها قبل از خواب است.
•  از مصرف همزمان شیر و فرآورده‌های لبنی، چای و قهوه با قرص آهن خودداری کنید؛ چون میزان جذب آهن را بسیار کم می‌کنند. اما اگر این مواد غذایی را مصرف کردید نگران نباشید! تنها با رعایت 2 ساعت فاصله می‌توانید بدون نگرانی قرص آهن‌تان را میل کنید و مطمئن باشید که جذب آن کم نخواهد شد. 

•  ید

مصرف ید کافی در دوران بارداری برای رشد و تکامل سیستم عصبی کودک شما ضروری است.
منظور از سیستم عصبی؛ یعنی کمک به حرکت، تفکر، احساسات و هر آنچه که کودک شما برای داشتن ارتباطات و عملکرد بهتر در آینده به آن نیاز دارد.
پس اگر می‌خواهید کودک‌تان در آینده بهترین عملکرد را در مدرسه و روابطش داشته باشد تنها کافی است در این دوران روزانه 220 میکروگرم ید دریافت کنید. اما از آنجاکه همه‌ی مکمل‌های پریناتال حاوی ید نیستند؛ یا باید به صورت منظم مواد غذایی سرشار از ید مثل ماهی، نمک ید دار، شیر، ماست و پنیر را در رژیم خود بگنجانید یا از پزشک خود بخواهید که یک مکمل حاوی مینرال ید برای شما تجویز کند.

امروزه اکثر پزشکان یدوفولیک را تجویز می‌کنند که علاوه بر اسید فولیک، ید هم دارد و با مصرف یک مکمل دو نیاز برطرف می‌شود.

• کلسیم

کلسیم مینرالی است که برا تکامل استخوان‌ها، دندان‌ها، قلب، عضلات و سیستم عصبی و مغز جنین نیاز است. در دوران بارداری به 1000 میلی‌گرم کلسیم در روز نیاز دارید که در اکثرقرص‌های پریناتال موجود است.

اما اگر در دوران بارداری کلسیم کافی مصرف نکنید (چه از طریق مکمل چه مواد غذایی) بدن شما کلسیم را از استخوان‌های‌تان برداشت می‌کند و به جنین می‌دهد. این اتفاق در آینده مشکلاتی مثل پوکی استخوان و کاهش تراکم استخوان برای شما به همراه خواهد داشت.

• روغن ماهی

حاوی دو نوع چربی به نام DHA و EPA است که به رشد و تکامل مغز جنین کمک می‌کند؛ اما هنوز مطالعات کافی برای اثبات ضرورت مصرف مکمل‌های حاوی روغن ماهی در بارداری وجود ندارد.
به همین دلیل با مشورت پزشک خود، مصرف مکمل‌ یا مواد غذایی دریایی حاوی مقدار کم جیوه مثل سالمون را در برنامه‌ی غذایی خود قرار دهید.

•  ویتامین دی

ویتامین دی به جذب کلسیم کمک می‌کند و برای سلامت و استحکام استخوان‌ها و تقویت سیستم ایمنی لازم و ضروری است.

از طرف دیگر کمبود این ویتامین ریسک ابتلا به مسمومیت بارداری، دیابت بارداری و زایمان زودرس را بالا می‌برد.
ویتامین دی از طریق تماس نور خورشید بر پوست ساخته می‌شود که با شرایط زندگی امروز و خانه‌های آپارتمانی و از طرف دیگر مشکلاتی که خورشید برای پوست ایجاد می‌کند بهتر است این ویتامین از طریق مصرف مکمل‌ یا مواد غذایی سرشار از ویتامین دی تامین شود.
برای شروع مصرف این مکمل اول از همه باید آزمایش خون دهید، اگر کمبود نداشته باشید روزانه 600 واحد ویتامین دی می‌توانید مصرف کنید و اگر کمبود داشته باشید این میزان بر اساس سطح ویتامین دی در خون شما بیش‌تر خواهد شد.

مصرف مکمل های گیاهی در دوران بارداری

مکمل‌های گیاهی همیشه در برای ما محبوب هستند چون تصور می‌کنیم که هیچ گونه عوارضی ندارند. این باور غلط نه تنها در میان ما بلکه در تمام دنیا وجود دارد.
یک مطالعه که در آمریکا انجام شده نشان می‌دهد که حدود 15.4% از خانم های بارداری در آمریکا از مکمل‌های گیاهی استفاده می‌کنند که از این میان 25% یعنی یک چهارم آن‌ها پزشک خود را در جریان مصرف این مکمل‌ها نگذاشته‌اند چون فکر می‌کردند که خطری ندارد!!
اگرچه برخی از این مکمل‌ها می‌توانند مشکلاتی مثل تهوع و مشکلات معده در بارداری را برطرف کنند اما برخی از آن‌ها هم می‌توانند برای جنین و مادر خطرناک باشند. از آنجا که مطالعات بر روی مکمل‌های گیاهی در دوران بارداری به طور کامل انجام نشده توصیه می‌شود، به هیچ عنوان در دوران بارداری به صورت خودسرانه و بدون مشورت با پزشک خود سراغ مصرف این مکمل‌ها نروید.

نکته‌ی پایانی

در دوران بارداری داشتن یک رژیم غذایی سالم برای رشد و تکامل فرزند شما بسیار مهم است. اگرچه برخی از مکمل‌ها می‌توانند به سلامت جنین کمک کند اما به هیچ عنوان جایگزین غذای سالم نیست و حتی مصرف برخی از مکمل ها مانند ویتامین آ، ویتامین ای و مکمل‌های گیاهی می‌تواند برای جنین مضر باشد.
یادتان باشد آنچه سلامت شما و فرزند دلبندتان را در این دوران تضمین می‌کند داشتن رژیم غذایی متنوع و سالم، مصرف مکمل های مورد نیاز زیر نظر پزشک، خواب کافی، انجام ورزش و فعالیت فیزیکی و کاهش میزان استرس و نگرانی در این دوران است.

منبع:https://www.healthline.com/nutrition/supplements-during-pregnancy#safe-supplements

نویسنده: مینا روشنایی